مرحله رشد پیش از تولد
مطالعه ی فرایند تکمیل یافتن جنین و بررسی تغییرات تخمک بارور شده را روان شناسی رشد پیش از تولد می نامند. چگونگی رشد استخوان و تحول اندام‌های بدن مانند چشم‌ها، گوش‌ها، قشر مخ، عضلات بدن، قلب، سیستم تنفسی، مغز و سیستم اعصاب مرکزی، تشکیل سیناپس‌های نورونی در این زمان 38 هفتگی بررسی میشود. همچنین به عوامل محیطی آسیب رسا که در دوره پیش از تولد آسیب می‌رسانند و به آن‌ها تراتوژن گفته میشود نیز توجه خاصی دارد.
رشد در نوزادی، نوباوگی و کودکی
بازه زمانی نوزادی تا دوازده سالگی این مقطع سنی را شامل میشود. در این مرحله میتوان به شکل‌گیری دلبستگی، توانایی حرف‌زدن، رشد مهارت‌های حرکتی مانند راه‌رفتن، توانایی کنترل ادرار و مدفوع، افزایش تمرکز و حافظه، پیدایش هیجان‌های خودآگاه مانند شرم و گناه، شکل‌گیری وجدان و اصول اخلاقی همچنین خودتنظیمی هیجانی اشاره کرد که از مهم‌ترین بحران‌های رشدی در این مرحله هستند. نکات بسیاری در تربیت فرزند به خصوص در این سنین که می‌تواند بر آینده اجتماعی او تأثیرگذار باشد، وجود دارد.
رشد جسمی
به طور معمول فرزند شما بر طبق دنباله‌ای مشخص رشد می‌کند، می‌چرخد، می‌خزد، می‌رود و حرکت می‌کند. روان‌شناس کودک می‌تواند به پزشک کودک در صورت وجود ناهنجاری‌هایی که می‌تواند نشان‌دهنده اختلال در رشد باشد و یا حتی در مراقبت رشد جسمی کودک، کمک کند!
روان‌شناس کودک هدایت کننده پیشرفت فرزند شما به سمت نقاط عطف رشد است. در اوایل کودکی، تأخیرهای اساسی در رشد جسمی، مورد بررسی قرار می گیرد.
رشد در نوجوانی
یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های زندگی هر فرد، دوران نوجوانی، هم‌زمان با دوران بلوغ است که همراه با چالش‌های زیادی می‌باشد.
به سنین بین 12 تا 18 سالگی، دوره نوجوانی و بلوغ گفته میشود. از مسائل مهم در حوزه روان‌شناسی رشد، بحران نوجوانی با هویت‌یابی، رشد کلی بدن و رسش جنسی، حساسیت در مورد ظاهر، فاصله‌گرفتن از والدین، گروه همسالان و نقش آنان، رشد تفکر انتزاعی، ابراز وجود… میتوان اشاره کرد.
ادامه روند رشد در اوایل بزرگسالی
دوره‌ای از زندگی که فرد به کمال رشد بدنی خود رسیده و توانایی‌های شناختی، زبانی و رشد اجتماعی او از کیفیت بالایی برخوردار است، اوایل بزرگسالی یا سنین 20 سالگی به بعد است. آماده پذیرش نقش، تصمیم‌گیری‌های مهم زندگی و مشخص‌کردن سبک زندگی خاص خود، نشان میدهد که فرد به ثبات و انسجام در هویت رسیده است. از چالش‌های این دوره میتوان به انتخاب رشته دانشگاهی، ازدواج و شغل اشاره کرد.
تکامل رشد در میان‌سالی
در این دوره فرد به یک ثبات نسبی در شغل و زندگی زناشویی خود دست‌یافته است. میان‌سالی دوره‌ای از زندگی است که واگذاری مسئولیت‌ها به فرزندان در محیط خانه یا افراد جوان در محیط شغلی آغاز میشود. یکی از چالش های مهم به نام سندروم آشیانه خالی که به رفتن فرزندان از خانه و نگهداری والدین ناتوان و پیر معروف است، میتوان اشاره کرد. فرد در این دوره به تجربه های زیادی دست میابد.
نهایت رشد در مرحله پیری
ضعیف شدن قوای بدن، توان عضلانی، دستگاه عصبی و سایر اعضای بدن در این دوره را شامل میشود که از 65 سالگی به بعد آغاز میشود. فرد در این دوره آرزوها، تمایلات و ارزش‌های خود را بازنگری مجدد می‌کند چون می‌داند زمان زیادی باقی نمانده است. یکی از معضلات پیر بودن، افسردگی در سالمندان و اقدام به خودکشی در آن‌ها بسیار شایع شده است که ممکن است به آن توجهی نشود!
منابع:
