نوروز مهم‌ترین جشن ما ایرانی‌هاست و اکثر مردم خاطرات خوش سال نو در زمان کودکی‌شان را خوب به‌خاطر دارند. پاس‌داشت سنت‌های چندین هزار ساله نوروز توسط ایرانی‌ها، توجه مردم اقصی نقاط جهان را به‌خود جلب کرده‌است. “میراث فرهنگی نوروز به شیوه‌ای آراسته در سراسر جهان، پلی بین مردم جهان است. نوروز گوناگونی‌ها را به عنوان یک نیرو و بنیاد برای دنیایی صلح‌آمیز و پایدار جشن می‌گیرد.”
این جمله، نظر بان کی مون (دبیرکل سابق سازمان ملل) در مورد نوروز است. حتی کار به‌جایی رسیده‌است که باراک اوباما در دوران ریاست جمهوری، به‌همراه همسرش جلوی دوربین حاضر شده و به زبان فارسی عید نوروز را تبریک می‌گفت.
همونطور که خودتان بهتر می‌دانید نوروز، آداب و رسوم متنوع و خاصی دارد که یکی از آن‌ها جمع شدن خانواده‌ها در شب تحویل سال نو، تهیه شام و خوردن آن در کنار یکدیگر است. اکثر ما از این دورهمی خانوادگی در شب سال تحویل خاطرات خوبی به یاد داریم.
مردم هر منطقه از کشور غذای خاصی را برای شام شب سال نو می‌پزند که معمولا از غذاهای محلی آن ناحیه است. ایرانیان شام شب عید را چنان باسلیقه درست می‌کنند که حتی دیدن عکس‌شان هم آب دهانمان را جاری می‌سازد. در ادامه این مطلب غذاهایی که مردم ایران در شب سال نو می‌پزند را به شما معرفی می‌کنیم. قبل از ادامه مطلب به شما هشدار می‌دهیم که این متن حاوی تصاویری است که با دیدن آن‌ها ممکن است حسابی احساس ضعف و گرسنگی کنید. برای شناختن غذای عید نوروز در نقاط مختلف ایران با اسمارتیز همراه باشید.
سبزی پلو با ماهی
سبزی پلو با ماهی انتخاب اول ایرانیان برای غذای عید نوروز و تهیه در شب سال نو است. قدیمی‌ترها سرسبزی و زیبایی بهار و شروع سال جدید را با خوردن سبزی و غذاهایی که با سبزی تهیه می‌شدند جشن می‌گرفتند. به همین دلیل مردم ایران غذاهایی را به عنوان شام شب سال نو تهیه می‌کنند که با سبزیجات درست می‌شوند. این غذا در هر منطقه با توجه به ذائقه و سلیقه مردم آن ناحیه و سنت‌هایشان، به صورت‌های مختلف تهیه می‌شود. به عنوان مثال مردم مازندران سبزی پلو را با ماهی شکم‌پر درست می‌کنند و در کنار آن ته‌چین نیز سرو می‌کنند و یا در برخی مناطق در کنار سبزی پلو با ماهی، کوکو سبزی هم قرار می‌دهند. همچنین در هر نقطه از کشور، سبزی پلو با ماهی خاصی تهیه می‌شود اما ماهی سفید و قزل‌آلا محبوبیت بیشتری در بین مردم دارند.
رشته پلو
رشته پلو، پس از سبزی پلو با ماهی دومین غذای پرطرفدار بین ایرانی‌ها برای غذای عید نوروز و شام شب سال نو است. ایرانیان در زمان قدیم عقیده داشتند خوردن رشته پلو باعث می‌شود رشته کارها از دست‌شان درنرود؛ به همین دلیل در شب سال نو رشته پلو می‌خوردند تا در سال جدید رشته کارها را در دست داشته باشند. مردم برخی مناطق نیز اعتقاد دارند خوردن رشته باعث می‌شود عمرشان مانند رشته دراز شود و به همین دلیل رشته پلو یا آش رشته را به عنوان غذای شب سال نو تهیه می‌کنند. البته مردم برخی مناطق کشور رشته پلو را به عنوان غذای شب چهارشنبه سوری می‌پزند. این غذا بیشتر در استان‌های اراک، تهران، کرمانشاه و آذربایجان به عنوان شام شب سال نو تهیه می‌شود.
خورش سبزی
جالب است بدانید که روز جهانی قرمه‌سبزی هم داریم اما روز پسر نداریم! اولین شنبه آذرماه به‌عنوان روز جهانی قرمه سبزی نامگذاری شده‌است. خورش سبزی (قرمه سبزی) یکی از غذاهای اصیل و لذیذ ایرانیان و همچنین غذای محبوب ساکنان مناطق کوهستانی ایران برای غذای عید نوروز و شام شب سال نو به‌شمار می‌رود. مردم این نواحی اعتقاد دارند که خوردن قرمه سبزی در شب سال نو باعث می‌شود سالی سبز و خرم و پربرکت داشته باشند. البته مردم در مناطق مختلف خورش سبزی را به صورت‌های گوناگون تهیه می‌کنند. مثلا در برخی مناطق از سبزی‌های متفاوتی استفاده می‌شود و یا با استفاده از لوبیا قرمز، لوبیا چیتی و یا لوبیا چشم بلبلی آن را تهیه می‌کنند.
دلمه
آذری‌ها شب سال نوشان را با جمع شدن اقوام دورهمدیگر و درست کردن دلمه سپری می‌کنند. دلمه انواع گوناگونی دارد و به روش‌های مختلفی پخته می‌شود مانند دلمه فلفل، دلمه بادمجان، دلمه گوجه و… اما دلمه برگ مو محبوب‌ترین نوع دلمه برای تهیه در شب سال نو است. مردم مناطقی که دلمه را به عنوان غذای شب سال نو انتخاب می‌کنند، معتقدند که خوردن آن باعث می‌شود تا در سال جدید به همه آرزوهای خود برسید.
خورش قیمه
اکثر مردم خراسان در شب سال نو خورش قیمه را به همراه رشته پلو میل می‌کنند. البته در برخی نواحی خراسان مردم شب سال نو سبزی پلو با ماهی می‌پزند و قیمه و رشته پلو را در اولین روز سال نو می‌خورند.
کلم پلو
کلم پلو از غذاهای لذیذ و اصیل شیراز است و به همین دلیل مردم این منطقه ترجیح می‌دهند با خوردن این غذا به اسقبال سال جدید بروند. مردم شیراز این غذا را به روش سنتی برای شب سال نو تهیه می‌کنند که در بین مردم این ناحیه طرفداران پروپاقرص زیادی دارد. طرز تهیه کلم پلو سنتی شیراز با کلم پلو سایر مناطق متفاوت است و شیرازی‌ها این غذا را به‌جای کلم پیچ یا کلم برگ با کلم قمری درست می‌کنند. البته در برخی مناطق شیراز مردم ترجیح می‌دهند برای شب سال نو دم‌پختک که یکی دیگر از غذاهای محلی و خوشمزه شیراز است را بپزند.
کوفته محلی
ساکنان استان چهارمحال و بختیاری برای شب سال نو کوفته محلی مخصوص خود را درست می‌کنند. این غذا به کوفته ریزه نیز معروف است و علاوه بر استان چهارمحال و بختیاری، در کرمانشاه نیز طرفداران خاص خود را دارد. مردم چهارمحال و بختیاری برای تهیه این غذا برای شب سال نو مراسم مخصوصی با عنوان کوفته پزان دارند و با روش خاص خود به پخت این غذای لذیذ محلی می‌پردازند.
ترشی تره با ماهی
در گیلان هم مانند سایر مناطق شمالی کشور، ماهی غذای اصلی مردم است. اما برخلاف مردم سایر مناطق ترجیح می‌دهند ماهی را با ترشی‌تره که غذای محبوب و محلی‌شان است میل کنند. مردم گیلان در شب سال نو دورهم جمع می‌شوند و ترشی‌تره با ماهی می‌خورند. مردم گیلان از سبزی‌های سنتی و محلی خود که به آن خالواش می‌گویند و همچنین آلوهای جنگلی ترش در تهیه این غذا استفاده می‌کنند.
رشته پلو با ماهی
در زمان‌های قدیم ماهی از نمادهای مهم نوروز و سال نو در بین ایرانیان بوده‌است. شاید به این دلیل که فکر می‌کردند ماهی‌ها نیرویی حیات‌بخش درخود دارند و علت اصلی جاری شدن آب و حیات موجودات و طبیعت هستند. همانطور که گفته شد در اکثر مناطق ایران، مردم شب سال نو ماهی می‌خورند و مردم زنجان نیز از این قاعده مستثنی نیستند. البته زنجانی‌ها ماهی را با رشته پلو و یا زعفران پلو می‌خورند.
آبگوشت و کوفته
همدانی‌ها نوعی کوفته سنتی را برای شام شب عید درست می‌کنند که روش مخصوصی را برای تهیه آن دارند و سپس آبگوشت روی آن ریخته و میل می‌کنند. البته برخی همدانی‌ها شب سال نو آش اماج درست می‌کنند.
انتخاب این غذاها به عنوان شام شب سال نو به باورها و عقاید پیشینیان و سنت‌ها و آداب مردم در زمان قدیم برمی‌گردد. چیزی که در این بین اهمیت زیادی دارد احترام به سنت‌ها و رسوم قدیمی ایرانیان و زنده نگه‌داشتن آن‌هاست. یکی از مهم‌ترین فواید این رسم، دورهم جمع کردن اقوام و بیشتر کردن روابط بین خانواده‌هاست که از گذشته تاکنون اهمیت زیادی در بین مردم ایران داشته‌است.
